(Dindar, Dinli , Dinci , Dinsiz , Dinsizci )
Dini hayatımızı, tezahürler açısından incelemek gerekir. Her dini görümüm, gerçekte nedir ve neye göredir? Bu konuda bizlere bakış açısı kazandıracak bir sure bağlamında dini fenomenleri dikkatlerinize sunmak istiyorum.
Maun suresi, dini hayatımızın adeta röntgenini çeken mübarek bir suredir. Bu sure bizlere din ve dindarlığımız konusunda çok önemli ipuçları vermektedir. Bu sure derinlemesine incelendiğinde Dini tarif eden, dindarlığımızı sorgulayan bir suredir. Ayrıca bu sure, ibadetlerimizle, toplumsal yükümlülüklerimiz arasındaki kopmaz ilişkiye dikkat çeker, din ve dindarlık gerçeğini bu bağlamda ele alır.
Sure, ismini son âyetindeki ‘Mâûn’ kelimesinden alır. Bu kelime , tefsirler de ‘zekât’ ya da ‘küçük bir yardım’ anlamına gelmektedir.
Kısa bir metin olmasına rağmen bu sure; görünüşte namaz ibadetini yerine getiren, fakat ahlaksız, kişiliksiz, saygısız ve merhametsiz ve iki yüzlü tavırları ile öne çıkan bir kişiyi önümüze koyar! Bu kişi, yarın mahkeme-i kübrada , ilahi huzurda hesap vereceğini , sözü ile inkar etmez ama tavırları ile fiilleri ile ve yapıp ettikleri yalanlar…!
Değerli Dostlar,
Şimdi surenin mealini birlikte okuyalım:
“1.Dini yalanlayanı gördün mü?
2.İşte böyle biridir yetimi itip kalkan, (eyleminde merhametsiz)
3.Yoksulu doyurmaya teşvik etmez. (söyleminde merhametsiz)
4-Yazıklar olsun (böyle) namaz kılanlara ki;
5-kıldıkları namazın hakiki amacından gafildirler,
6.Onlar namazlarıyla gösteriş yaparlar,
7.Ufacık bir yardıma bile engel olurlar.”
Değerli Kardeşlerim,
Şimdi de ‘Maun’ Suresi bağlamında dini ve dindarlığımızın sorgulayalım.
Din nedir?
Din kelimesinin sözlük anlamlarından biri ‘deyn’ dir ki ‘borç’ anlamına gelir. İnsan, sahip olduğu özellikler ve güzellikler nedeni ile fıtri olarak kendisini borçlu hisseder. Yani insan ontolojik varlığı sebebi ile kendisine insanlık patentini veren Yüce Kudrete karşı borçlu olarak hisseder ve bu hissiyatla doğar.Kişi borçlu olduğuna boyun eğip teslim olduğu için itaat ve bağlılık göstermek durumunda kalır. Bu anlamı ile din; insanın Yaratanına karşı varlık ve nimet borcunu ödeyeceği ilahi sistemin adıdır. Dinin temel inanç ilkesi Allah’a ve ahiret gününe iman etmektir.
İnsanoğlu bir ömür boyu yaşadığı hayatın hesabını , Din Gününün Malik’ine verecektir. O günü inkar etmek, ahireti inkar etmek demektir.
Din ile bağlantılı olma açısından eylemlerimizin dinsel açıdan değerlendirilmesi ya Dindarlık Algılamaları.
Maun suresinde kendini gösteren profil , DİNCİ bir profildir. Burada belirtilen kişi özellikle yetime karşı merhametsizlik göstermekte , namaz kılmasına rağmen, ibadetin amacından , hedefinden ve ruhundan yoksundur. Yüce Mevla , bu profilin istismarcılığını bize afişe ediyor ! Din konusunda samimiyetsiz ve iki yüzlü davranışlarını ve zararlarını bizlere anlatıyor.
Halbuki DİNDAR insan böyle değildir. Dindar insan;
1- Eyleminde ve söyleminde merhametlidir.
2-İbadetlerinde samimi ve gösterişsizdir.
3-Dini bilgiye sahiptir. ibadetlerin kişiye kazandırdığı değerlere sahiptir.
4-Paylaşımcıdır , farkındalık ve incelik ruhuna sahiptir.
Maun Suresi ekseninde yukarıda sayılan değerler açısından 5 türlü dini tezahür ortaya çıkar:
a)Dindar, b) Dinli c) Dinci d) Dinsiz e) Dinsizci.
Şimdi bu grupları pozitiften negatife doğru bir sıralama ile inceleyelim:
A )DİNDAR OLANLAR : Maun suresindeki dini profil, dindar bir profil değil Dinci bir profildir. Dincinin tam zıddı olan profil ise DİNDAR profildir. DİNDAR kişide aşağıdaki özellikler olmalıdır:
1- Eyleminde ve söyleminde merhametli olmalıdır.
2- İbadetlerinde samimi ve gösterişsiz olmalıdır.
3- Dini bilgi sahibi olmalı,ibadetlerin kişiye kazandıracağı değerleri bilmeli ve o değerleri kazanmalıdır.
4- Paylaşımcı olmalı , farkındalık ve incelik ruhuna sahip olmalıdır.
B) DİNLİ OLANLAR: Dini istismar etmeyen , Dindar kadar olmasa da dindar olmaya çalışan, yukarıda belirtilen dindara ait özellikleri edinmeye çalışan , dindarlık yolunda hızla yürüyen iyi niyetli insanlar bu kategoridedir.
C) DİNCİ OLANLAR (Münafıklar): Yukarıda belirtilen değerlerden yoksun olan, dini kullanan,istismar eden,merhametten ve incelikten yoksun olan, kıldığı namazın ,yaptığı ibadetin kişiye kazandıracağı değerlerden yoksun olan , münafık karakterine sahip her türlü insan tipini ifade eder. Dinin özünden uzaktırlar, şekilcilik hastalığına yakalanmıştır.Ağızları bol laf yapar ama ruhsuzdurlar.Menfaati öne çıkarırlar.En önemli özellikleri gösterişçi olmaları ve yalancı olmalarıdır.Merhametten nasipleri yoktur.
D) DİNSİZ OLANLAR: Aslında dinsiz insan olmaz. Ateist olarak takılanlar bile o dinsizliği din edinmişlerdir. Bu kategoride olanları, ‘islami hakikatleri kabul etmeyenler , gerçekleri örtenler ‘ anlamında kafirler demektir. Bu grupta olanlar başkalarına zulmetmezler.Bir başkasının dini hayatına müdahale etmeyen insanlar bu anlamda zararsızıdır gruplardır. Bunların zararları sadece kendilerinedir.
E)DİNSİZCİ OLANLAR : Bu kategoriye dahil olanlar inkarcılardan farklıdır.İnkarcılar dine ve dindarlara karşı bir savaş içerisinde değildir. Ama dinsizciler böyle değildir. Onlar, hem din gerçeğine ve hem de dini yaşayan dindarlara tavırlıdırlar. Bu tavırlarını maskeleyerek açığa vururlar. Bu grupta olanlar Dine ve Dindarlara olan düşmanlıklarını, DİNCİLER’in ikiyüzlülük ve merhametsizliklerini gündem yaparak tavır alırlar. Bazen de DİNİ OLANLAR’ın hatalarını gündeme getirerek dine ve dindara saldırırlar. Kendilerini bu şekilde saklamaya ve gizlemeye çalışan bur grup, kafir ve zalimdirler.
Değerli Dostlar,
Namazlarımızda her daim okuduğumuz bu mübarek surenin din ve dindarlık algımız ile ilgili tespitleri ,dini hayata dair olguları dikkatlerinize sunmaya çalıştık.
Kimseyi yaftalamak haddimize değildir, fakat sözler ve eylemler bir şeylerin ipuçları olabilir..
Yüce Rabbimiz, bizleri her zaman doğru ve gerçeğin peşinde koşan , imanında sadık, amelde salih, davranışlarda seçkin olmayı nasip eylesin..!